เปิดที่มาที่ไปของคำสั่งที่จีนระงับขายหุ้นแอนท์ กรุ๊ปของ แจ็ก หม่า จะมาจากคำพูดที่หม่าเคยพูดไว้จนตลาดหุ้นทั่วโลกช็อก

จีนสั่งระงับการเสนอขายหุ้นครั้งแรกแก่บุคคลทั่วไป (IPO) บริษัท แอนท์กรุ๊ป ของ แจ็ก หม่า ก่อนเปิดขายไม่ถึง 48 ชั่วโมง ทำให้เกิดคำถามตามมาถึงอนาคตในวงการฟินเทคของเจ้าพ่ออาลีบาบา

1.เดิมที แอนท์ กรุ๊ป (Ant Group) บริษัทด้านการชำระเงินออนไลน์และผู้ให้บริการสินเชื่อสำหรับผู้ที่เข้าไม่ถึงแหล่งเงินทุนในเครือของอาลีบาบา กรุ๊ป ของ แจ็ก หม่า มีกำหนดจะเสนอขายหุ้นครั้งแรกแก่บุคคลทั่วไป (IPO) ในตลาดหุ้นเซี่ยงไฮ้และฮ่องกงในวันที่ 5 พ.ย.นี้ โดยคาดว่าจะระดมเงินได้ถึง 34,500 ล้านเหรียญสหรัฐ ซึ่งสูงที่สุดเป็นประวัติการณ์ของโลก

2.แต่แล้วเมื่อวันที่ 2 พ.ย.ที่ผ่านมา คณะกรรมการกำกับดูแลตลาดหลักทรัพย์จีนรวมทั้งธนาคารแห่งชาติจีนได้เรียกผู้บริหารของ แอนท์ กรุ๊ป รวมทั้ง แจ็ก หม่า เข้าพบเพื่อพูดคุยถึงรายละเอียดการ IPO และแจ้งข่าวร้ายว่าแอนท์ กรุ๊ปอาจขาดคุณสมบัติในการจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์เซี่ยงไฮ้ เนื่องจากก่อนหน้านี้คณะกรรมการกำกับดูแลตลาดหลักทรัพย์เพิ่งเปลี่ยนกฎการให้กู้ยิมเงินรายย่อยทางออนไลน์ใหม่ที่เข้มงวดขึ้น

3.เหตุช็อกตลาดทุนตามมาหลังจากนั้นอีก 1 วัน เมื่อตลาดหลักทรัพย์เซี่ยงไฮ้ระงับการเปิด IPO ของแอนท์ กรุ๊ป โดยอ้างถึงการเรียกผู้บริหารแอนท์ กรุ๊ปเข้าพบเมื่อวันจันทร์และการเปลี่ยนกฎระเบียบของตลาดหลักทรัพย์ ทำให้แอนท์ กรุ๊ปตัดสินใจยุติการ IPO ในตลาดหลักทรัพย์ของฮ่องกงด้วย

4.ข่าวดังกล่าวส่งผลให้หุ้นของอาลีบาบาซึ่งเป็นบริษัทแม่ทั้งในตลาดหลักทรัพย์นิวยอร์กและจีนร่วงทันที โดยในวันนี้ (4 พ.ย. หุ้นของอาลีบาบาในฮ่องกงร่วงถึง 9.6% หลังจากหุ้นในตลาดหลักทรัพย์นิวยอร์กดิ่งลง 8.1% เมื่อวันอังคารหลังมีประกาศระงับการ IPO) ส่งผลให้มูลค่าหุ้นหายไปถึง 76,000 ล้านเหรียญสหรัฐ สูงกว่า 2 เท่าของเงินทุนที่คาดว่าแอนท์ กรุ๊ปจะระดมได้ รวมทั้งยังฉุดหุ้นของบริษัทจีนที่จดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์สหรัฐร่วงตามไปด้วย

5.การระงับการซื้อขายฟ้าผ่านี้ถูกโยงไปถึงคำพูดของหม่าที่วิจารณ์ระบบธนาคารของจีนระหว่างการประชุมด้านการเงินในเมืองเซี่ยงไฮ้เมื่อปลายเดือน ต.ค.ที่ผ่านมา

6.ในการขึ้นเวทีครั้งนั้น นอกจากจะวิจารณ์เกณฑ์ในการกำกับดูแลธนาคารระดับโลก (Basel Accords) ว่าเป็น “สมาคมคนชรา” แล้ว เจ้าพ่ออาลีบาบายังเอ่ยอีกว่า เสถียรภาพของระบบการเงินไม่ใช่ปัญหาสำหรับจีน แต่ความเสี่ยงใหญ่ที่สุดของจีนคือ การขาดระบบนิเวศทางการเงิน ธนาคารจีนก็เหมือนกับโรงรับจำนำ ซึ่งต้องใช้หลักประกันมูลค่าสูงมาค้ำ ส่งผลให้บางบริษัทต้องลงทุนก้อนโต

7.“คนจีนมักจะพูดว่า ถ้ากู้เงินจากธนาคาร 100,000 หยวน คุณจะกลัวนิดหน่อย ถ้ากู้ 1 ล้านหยวน ทั้งคุณและธนาคารจะกังวลนิดหน่อย แต่ถ้าคุณกู้ 1,000 ล้านหยวน คุณจะไม่กลัวเลย แต่ธนาคารจะกลัว” หม่ากล่าว

8.คำพูดหม่าอาจจะไม่ถูกใจคนที่เกี่ยวข้องเท่าไร แต่สื่อมองว่ามันคือเรื่องจริง ธนาคารในจีนมักจะไม่ปล่อยเงินกู้ให้ผู้กู้ยืมรายเล็กๆ เพื่อให้ตัวเลขการปล่อยกู้ของตัวเองดูสวยงาม แต่ในความเป็นจริงบรรดาธุรกิจขนาดเล็กมักจะเข้าไม่ถึงแหล่งเงินทุนของธนาคารในช่วงสิบปีที่ผ่านมา

9.คำพูดของหม่าอาจฟังดูขวานผ่าซาก แต่คำที่เขาใช้ อาทิ โรงรับจำนำ ก็ใช้กันในหมู่ข้าราชการที่ทำงานในธนาคารแห่งชาติจีน แล้วเหตุใดหวยจึงมาออกที่แอนท์ กรุ๊ปของ แจ็ก หม่า

10.ที่เป็นไปได้คือ แอนท์ กรุ๊ป เติบโตเกินไป ทำกำไรได้มากเกินไป ขณะที่ธนาคารแบบดั้งเดิมเสื่อมความนิยมลง และบางแห่งยังอยู่ในช่วงขาลงจนต้องปรับโครงสร้าง เนื่องจากขาดเงินกองทุนส่วนเพิ่มเพื่อรองรับผลการขาดทุนในภาวะวิกฤต (Capital Buffer)

11.ที่ผ่านมาแอนท์ กรุ๊ปพยายามบอกว่าตัวเองเป็นบริษัทด้านเทคโนโลยี ไม่ใช่บริษัทด้านการเงิน แต่คณะกรรมการกำกับดูแลตลาดหลักทรัพย์จีนเริ่มกระสับกระส่ายกับการเติบโตของบริษัท โดยเฉพาะอย่างยิ่งธุรกิจปล่อยเงินกู้ที่ทำกำไรอย่างงามให้แอนท์ กรุ๊ป โดยครึ่งปีแรกของปีนี้รายได้จากการปล่อยเงินกู้คิดเป็นสัดส่วนถึง 40% ของรายได้ของบริษัท

12.การระงับการ IPO เป็นเพียงจุดเริ่มต้นเท่านั้น ตลาดหลักทรัพย์จีนยังเล็งจะตรวจสอบแหล่งที่มาของรายได้ของแอนท์ กรุ๊ปด้วย โดยแหล่งข่าววงในเผยว่า เงินทุนของแอนท์ กรุ๊ปที่ปล่อยกู้ไปทั่วจีนมาจากเงินกู้จากธนาคารและสถาบันการเงินอื่น

13.ที่ผ่านมาแอนท์ กรุ๊ปปล่อยเงินกู้ให้ลูกค้ารายย่อยไปกว่า 500 ล้านคนผ่านแพลตฟอร์ม Huabei และ Jiebei โดยปกติจะคิดดอกเบี้ย 15%