รายงานเจาะลึกจากต่างประเทศ

เมื่อเร็วๆ นี้มีข่าวหนึ่งซึ่งสร้างความฉงนให้กับคนทั่วโลก เมื่อบรรดาอาจารย์และนักศึกษา ม.กานา ในกรุงอักกรา ประเทศกานา เรียกร้องให้ย้ายอนุสาวรีย์ของ มหาตมะ คานธี ออกไปจากสถานที่ศึกษา โดยชี้ว่า คานธีเป็นพวกเหยียดเชื้อชาติ เพราะเคยแสดงทัศนะว่าคนแอฟริกันเป็นคนป่าเถื่อนที่เปล่าเปลือย มีสถานะต่ำกว่าคนอังกฤษและคนอินเดีย

ข้อกล่าวหานี้ดูจะสวนทางกับภาพลักษณ์ของคานธี ในฐานะนักสู้เพื่อปลดปล่อยอินเดียจากการปกครองของตะวันตก และนักต่อผู้เชิดสู้ชูหลักอหังสา หรือการไม่ใช้ความรุนแรง นอกจากนี้ หนังสืออัตชีวประวัติของคานธียังใช้ชื่อว่า All Men Are Brothers (โลกทั้งผองพี่น้องกัน) ทำให้ชาวโลกมองคานธีว่าเป็นนักสันติวิธีและผู้สนับสนุนความเท่าเทียมกันในหมู่มนุษยชาติ

แต่คานธี ซึ่งเคยพำนักอยู่ในแอฟริกาใต้นานถึง 20 ปี กลับเคยเขียนเอาไว้ว่า “คนอังกฤษและคนอินเดียมีต้นกำเนิดมาจากเชื้อชาติเดียวกัน เรียกว่า อินโด-อารยัน ... มีความเชื่อกันโดยทั่วไปในอาณานิคมว่า ชีวิตของคนอินเดียดีไม่ต่างอะไรกับคนป่าเถื่อนหรือคนพื้นเมืองแอฟริกัน แม้แต่เด็กๆ ก็ถูกสอนมาให้เชื่อเรื่องนี้ ผลก็คือทำให้คนอินเดียถูกดึงลงมาให้อยู่สถานเดียวกับพวกกัฟฟีร์ที่ดิบเถื่อน”

จะเห็นได้ว่าคานธีเรียกคนผิวดำว่า กัฟฟีร์ (kaffirs) ซึ่งเป็นคำหยาบในแอฟริกาใต้ ใช้เรียกคนผิวดำอย่างเหยียดหยาม เหมือนกับคำว่า นิโกร (Negro) ซึ่งเป็นคำดูถูกและเป็นคำต้องห้ามในยุคปัจจุบัน 

ไม่เพียงเท่านั้น ในช่วงที่อยู่แอฟริกา คานธียังแสดงท่าทีและทัศนะเหยียดคนแอฟริกันหลายต่อหลายครั้ง เช่น ตอนที่เขาขัดขืนคำสั่งของรัฐบาลแอฟริกาใต้ที่แบ่งทางเข้าออกที่ทำการไปรษณีย์ที่เมืองเดอร์บา เป็นทางเข้าสำหรับคนผิวขาวและคนผิวดำ เขาแย้งว่าคนอินเดียไม่ควรเข้าประตูร่วมกับคนผิวดำ เพราะไม่ใช่คนประเภทเดียวกัน

อีกครั้งหนึ่ง คานธีคัดค้านคำสั่งของนครโยฮันเนสเบิร์ก ที่อนุญาตให้คนผิวดำสามารถอาศัยอยู่ในย่านเดียวกับคนอินเดียได้ โดยคานธีเร่งรัดให้ “ย้ายพวกกัฟฟีร์ออกจากสถานที่โดยด่วน การนำพวกกัฟฟีร์มาปะปนกับคนอินเดีย ผมขอสารภาพว่า ผมรู้สึกไม่พอใจอย่างรุนแรง ผมคิดว่าไม่เป็นธรรมกับพลเมืองชาวอินเดีย” นอกจากนี้ คานธียังเคยเขียนไว้ว่า “เราเชื่อว่าคนผิวขาวในแอฟริกาใต้ คือชนชาติผู้ปกครอง” และยังมีอีกหลายกรณีที่เขาแสดงความรังเกียจคนแอฟริกันออกมาอย่างรุนแรง

ข้อเท็จจริงเหล่านี้เคยได้รับการเปิดเผยมาแล้วในหนังสือ The South African Gandhi : Stretcher-Bearer of Empire เมื่อปี 2015 และทำให้อนุสาวรีย์ของคานธีในนครโยฮันเนสเบิร์กถูกมือดีใช้สีสาดเข้าใส่ ทั้งยังเกิดกระแสเรียกร้องให้ย้ายอนุสรณ์ของเขาออกไป มีการติดแฮชแท็ก #Ghandimustfall ในโซเชียลเน็ตเวิร์คที่แอฟริกาใต้กันอย่างแพร่หลาย