เปิดตัว “สถาบันพัฒนาเมืองและนโยบายสาธารณะ” พร้อมจัดแสดงผลงานการวิจัย “การขับเคลื่อนการพัฒนาเมืองและกลไกการเติบโตใหม่” ของบพท.ที่จะมาใช้ผลักดันการพัฒนาเมืองให้สอดรับกับแนวทางการเติบโต

ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.เอนก เหล่าธรรมทัศน์ รมว.อุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม (อว.) เปิดเผยว่า จากสถานการณ์แนวโน้มโลกที่มีความผันผวนและเปลี่ยนแปลงในปัจจุบัน ทาให้พื้นที่เมืองต้องแก้ปัญหาทั้งปัญหาเก่า และต้องเตรียมความพร้อมต่อการปรับตัวใหม่ให้สอดรับกับสถานการณ์วิกฤตที่กาลังเกิดขึ้น ในโลกยุคที่การเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว ทาให้การพัฒนาเมืองกลายเป็นทางเลือกทางยุทธศาสตร์ที่สาคัญบนบริบทของประเทศไทยที่มีการรวมศูนย์กลางก่อนจะกระจายโอกาสสู่ภูมิภาคต่างๆ

ทั้งนี้ การพัฒนาเมืองจะช่วยยกระดับการพัฒนาภูมิภาค และจะช่วยทาให้ประเทศหลุดพ้นจากกับดักรายได้ปานกลาง และคลี่คลายปัญหาด้านความเหลื่อมล้าต่างๆ ในสังคม โดยโจทย์สาคัญของงานวิจัยเรื่องการพัฒนาเมือง คือแผนงานการพัฒนาเมืองและกลไกการเติบโตใหม่ ซึ่งแผนการพัฒนานี้มีวัตถุประสงค์ที่จะยกระดับกลไกของการพัฒนาเมืองที่มีองค์ประกอบสาคัญ 4 ด้าน ได้แก่ 1. กลไกความร่วมมือต่างๆ ในระดับพื้นที่ 2. การพัฒนาระบบความรู้และข้อมูลเปิดระดับพื้นที่ 3.การพัฒนากลไกทางการเงินใหม่ ที่จะนาไปสู่การลงทุนระดับเมือง และ 4. กลไกการทาแผนการพัฒนาเมืองที่มีคุณภาพ บนฐานของการประสานพลังของทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง ซึ่งการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ทั้งสี่ด้านนี้จะทาให้เกิดความสามารถในการลงทุนระดับพื้นที่ตามมา

ดร.กิตติ สัจจาวัฒนา ผู้อeนวยการหน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนาระดับพื้นที่ (หน่วย บพท.) กล่าวว่า จากการที่หน่วย บพท. ที่มีหน้าที่ในการบริหารและจัดการทุนเพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงในพื้นที่โดยใช้ทุนวิจัยและนวัตกรรมเป็นเครื่องมือสาคัญ จึงได้ร่วมกับสมาคมสถาบันทิวา จัดตั้ง “สถาบันพัฒนาเมืองและนโยบายสาธารณะ” หรือ City Transformation & Public Policy Institute: CTPI ภายใต้โครงการ “กลไกการพัฒนาการเรียนรู้ของเมือง” ตามนโยบายที่ได้รับมอบหมายจากรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ที่ต้องการให้มีสถาบันเพื่อสร้างผู้นาแห่งการเปลี่ยนแปลงในการพัฒนาเมือง

ดร.กิตติ กล่าวว่า สถาบันพัฒนาเมืองฯ ได้เป็นผลผลิตสาคัญของการขับเคลื่อนเมืองที่ใช้ชุดข้อมูลและองค์ความรู้ในการยกระดับเมืองให้เกิดการลงทุน สถาบันพัฒนาเมืองฯ จะทาหน้าที่ในการรวบรวมองค์ความรู้ที่เกิดขึ้นที่หน่วย บพท. ร่วมกับภาคีเครือข่ายทุกภาคส่วนดาเนินการมาด้วยกัน เพื่อนาไปสู่การลงทุนที่สาคัญในแต่ละเมืองอย่างเป็นรูปธรรม 2 การพัฒนาเมืองเป็นหนึ่งในงานหลักของบพท. ที่ครอบคลุมตั้งแต่การแก้ปัญหาความยากจนระดับครัวเรือนแบบเบ็ดเสร็จ และแม่นยา หรือในระดับชุมชนด้วยการสร้างชุมชนนวัตกรรม โดยเชื่อมโยงกับสถาบันการศึกษาในพื้นที่ เพื่อร่วมกันนาความรู้ไปช่วยเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของประชากรในชุมชน ซึ่งที่ผ่านมาได้ดาเนินการมาแล้วใน 32 จังหวัด ด้วยการจัดสรรทุนให้โครงการต่างๆ นับร้อยโครงการ

สำหรับ การพัฒนาในแต่ละพื้นที่ จะยึดความต้องการของคนในพื้นที่หรือชุมชนนั้น เพื่อให้การพัฒนาเป็นไปในแนวทางที่ยั่งยืน นอกจากนี้ บพท.ยังได้สนับสนุนทุนวิจัยเพื่อทาให้เกิดเครือข่ายแก่มหาวิทยาลัยพื้นที่ทั้ง 5 ภูมิภาค ในการแลกเปลี่ยนความรู้และเทคโนโลยีที่พร้อมถ่ายทอดสู่ประชาชน

ด้านนายชยดิฐ หุตานุวัชร์ ประธานคณะกรรมการบริหาร สถาบันพัฒนาเมืองและนโยบายสาธารณะ (City Transformation & Public Policy Institute: CTPI) กล่าวว่า บทบาทและหน้าที่สาคัญของสถาบันพัฒนาเมืองฯ คือการถอดรหัสเปลี่ยนเมือง (City Decoding & Transformation) ซึ่งสถาบันพัฒนาเมืองฯ จะมุ่งเน้นใน 3 แนวทางด้วยกัน คือ 1. ความรู้เปลี่ยนเมือง (City Knowledge) คือการวบรวม จัดการ ถ่ายทอด องค์ความรู้จากทั้งในประเทศและต่างประเทศ เพื่อนามาใช้พัฒนาเมืองอย่างเป็นระบบ 2.คนเปลี่ยนเมือง (City Specialist) คือการพัฒนาผู้เชี่ยวชาญในการถอดรหัสเมือง วางแผนเมืองและบริหารจัดการเพื่อสร้างการเปลี่ยนเมืองอย่างยั่งยืน โดยมุ่งเน้นจัดทาแผนใน ๔ กลุ่ม คือ แผนพัฒนามนุษย์, แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม, แผนพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน และแผนพัฒนาความหลากหลายทางชีวภาพ และ 3.ทุนเปลี่ยนเมือง (City Investment) คือการสร้างกลไกให้เกิดการร่วมทุนระหว่างองค์กรการปกครองส่วนท้องถิ่น ภาคเอกชน และประชาชน

“สถาบันพัฒนาเมืองและนโยบายสาธารณะ ทาหน้าที่เสมือนเป็นไม้เสียบลูกชิ้น กล่าวคือ การเป็นองค์กรที่มีหน้าที่ในการร้อยเรียงให้เกิดความร่วมมือระหว่างองค์กรทุกภาคส่วนอย่างมีระบบและยั่งยืน เพื่อให้แต่ละองค์กรเข้ามาทางานด้วยกันในสะท้อนปัญหาของแต่ละเมืองและร่วมกันขับเคลื่อนให้เกิดการยกระดับของชุมชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ผ่านการถอดรหัสเมือง วางแผนและบริหารจัดการเมือง พร้อมทั้งสร้างให้เกิดการร่วมทุน ระดมทุนระหว่างภาครัฐ เอกชน และภาคประชาชนในท้องถิ่น เพื่อนาไปสู่การแก้ไขปัญหาระดับท้องถิ่นอย่างเป็นธรรมและยั่งยืน ” นายชยดิฐกล่าว

สำหรับ สถาบันพัฒนาเมืองฯ ก่อตั้งขึ้นมาด้วยบทบาทหน้าที่ของการใช้ความรู้เป็นพลังขับเคลื่อนการเปลี่ยนแปลงของประเทศไทยและภูมิภาคให้เกิดความยั่งยืน นอกจากเน้นให้เกิดการปฏิบัติจริงในการพัฒนาเมืองจากภูมิภาคแล้ว สถาบันพัฒนาเมืองฯ ยังให้ความสาคัญกับการพัฒนาคน ซึ่งเป็นทรัพยากรที่มีคุณค่ายิ่งและเป็นหัวใจหลักของการพัฒนาประเทศ เพราะคนที่มีความรู้ความเข้าใจในบริบทและองค์รวม จะสามารถนาองค์ความรู้ที่มีอยู่มาพัฒนาเมืองให้เกิดความยั่งยืนได้ และเมื่อทุกพื้นที่ที่มีการพัฒนาได้เชื่อมโยงเข้าหากัน ก็จะกลายเป็นเครือข่ายที่แข็งแรงและยั่งยืน และเกิดการเชื่อมโยงไปจนถึงระดับประเทศชาติในที่สุดปัจจุบันมีพันธมิตรภาคเอกชนที่เป็นบริษัทพัฒนาเมืองแล้ว 19 แห่งทั่วประเทศไทย และยังมีอีกหลายแห่งที่อยู่ระหว่างการสร้างโมเดลการขับเคลื่อนให้สอดคล้องกับความต้องการพัฒนาเมืองในแต่ละพื้นที่